نظریه آشوب چیست و چرا باید حتما پلن B داشته باشید؟

چند وقت پیش کلیپی دیده بودم که در آن آرنولد گفته بود : من هیچ وقت پلن B نداشتم و اگر می خواهید موفق شوید ، نباید پلن B داشته باشید. در مقاله جذاب و کاربردی امروز ، با کمک نظریه آشوب خواهیم دید که داشتن پلن B نه تنها بد نیست؛ بلکه ضروریست و اگر پلن B نداشته باشیم ، احتمال این که با شکست رو به رو شویم زیاد است.

از شما می خواهم صبور باشید و تا انتهای این مقاله جذاب همراه من باشید…

آشنایی با پدر آشوب دنیا

چهره خندانی که مشاهده می کنید ، تصویر جیمز یورک ، استاد برجسته ریاضی و فیزیک دانشگاه مریلند است. اوبه «پدر آشوب» معروف است. من هم به «آقای حس!» 🙂

جیمز یورک پدر آشوب

جیمز یورک و همکارانش در سال ۱۹۷۵ مقاله ای با عنوان هرج و مرج منتشر کردند و باعث به وجود آمدن اصطلاح نظریه آشوب شدند. البته بهتر است بدانید نظریه آشوب در اصل مدیون آزمایش یک هواشناس است.

به زودی مقاله ی دیگری زاجع به آن هواشناس و پدیده ی جالبی که کشف کرد ، برایتان می نویسم. این دو مقاله مکمل هم هستند. فعلا در این مقاله با نظریه آشوب کار داریم!

این مقاله منتشر شده است. از طریق لینک زیر می توانید آن را مطالعه کنید.

اثر پروانه ای ، از بال زدن یک پروانه تا برپایی طوفانی سهمگین!

نظریه آشوب چیست؟

نظریه آشوب شاخه ای از ریاضیات است که به مطالعه ی سیستم های پیچیده ای می پردازد که بسیار حساس هستند. در واقع نظریه آشوب به مواردی می پردازد که پیش بینی آن ها غیر ممکن یا بسیار دشوار است و یک تغییر بسیار کوچک ممکن است باعث شود سیستم کاملاً متفاوت رفتار کند.

نظریه آشوب

تغییرات بسیار ناچیز در شرایط اولیه یک سیستم آشوب آور ، بعد از مدتی تغییر بزرگی ایجاد می کند. به همین دلیل است که حتی رایانه های بزرگ نمی توانند بیش از چند روز آب و هوا را پیش بینی کنند. حتی اگر هوا کاملاً اندازه گیری شود ، یک تغییر یا خطای کوچک ، پیش بینی را کاملاً اشتباه می کند.(برای مثال تغییر سرعت باد و جا به جایی ابرها در آسمان)

جالب است بدانید که تئوری آشوب برای برخی ها یکی از جذاب ترین شاخه ها در ریاضیات است؛ چون علمی است که سعی میکند غیر قابل پیش بینی ها را درک و پیش بینی کند.

چند مثال از نظریه آشوب

رها کردن یک دسته از بادکنک پر شده از گاز در آسمان (هر کدام به سمتی خواهند رفت)

در بازی بیلیارد (ضربه ای که باعث جدایی و پخش شدن سایر توپ های منظم از همدیگر می شود)

در بازار بورس (با افزایش و کاهش یک سهام تمایل مردم به خرید یا فروش آن سهام بیشتر میشود)

نظریه آشوب چه درسی برای ما دارد؟

همه ی ما دوست داریم اتفاقات پیرامونمان را پیش بینی کنیم. ما دوست داریم قبل از انجام کاری ، درباره همه ی اتفاقاتی که می تواند رخ بدهد فکر کنیم؛ اینگونه مغزمان هوشیار تر میشود و احساس امنیت بیشتری میکنیم. جالب تر آنکه ، حتی برخی از افراد پول می دهند تا فردی برایشان آینده را پیش بینی کند! به طور خلاصه : ما دوست داریم بدانیم پایانش چه میشود؟!

تمایل انسان ها به پیش بینی کردن

مثالی میزنم که احتمالا تجربه اش کرده اید : وقتی اتفاقی را قبل از وقوع برای یکی از عزیزنتان پیش بینی می کنید و آن اتفاق به حقیقت می پیوندد ، ذوق مرگ می شوید و انگار دنیا را به شما داده اند! در این لحظه با لبخندی از اعماق وجود به طرف مقابل خواهید گفت : دیدی گفتم اینطوری میشه 🙂

اهمیت ثبات برای انسان ها

واقعیت این است که ما برای ثبات ارزش زیادی قائلیم. دوست داریم وقتی هدفی را انتخاب می کنیم ، بدانیم که آیا واقعا در پایان به آن میرسیم یا نه؟ دائما از خودمان می پرسیم که نکند تلاشمان را بکنیم و نشود! اگر نشد چه؟ اگر تمام تلاش هایمان هدر رفت چه؟ به عبارتی دیگر هیچ کس دوست ندارد روزی متوجه شود که تلاش هایش بی ثمر بوده ، چون در اینصورت احساس بی ارزش بودن به سراغش می آید.

ثبات داشتن

حال نظریه آشوب دقیقا عکس این را به ما می گوید!

تئوری آشوب باعث می شود که ما از یک واقعیت غیر قابل انکار آگاه شویم و آن واقعیت این است که جهان از الگویی قابل پیش بینی پیروی نمی کند! چه خوشمان بیاید یا نیاید ، هرج و مرج و بی نظمی بخشی از زندگی ماست. همیشه فضاهای کوچکی وجود دارند که باعث تغییر می شوند و پیش بینی کردن را غیر ممکن می کنند.

تئوری آشوب به ما می گوید که ریتم زندگی مانند تیک و تاک ساعت قابل پیش بینی نیست. اتفاق های غیر قابل کنترل زیادی در اطراف ما وجود دارند که هر لحظه می توانند رخ دهند و شرایط را تغییر دهند.

نظریه آشوب می خواهد اهمیت انعطاف پذیری در زندگی را به ما یادآوری کند. ما باید در مسیر رسیدن به خواسته هایمان کاملا انعطاف پذیر باشیم و برای تغییر برنامه هایمان در هر لحظه آماده باشیم.

موفق ترین افراد کسانی هستند که در پلن B خوب هستند و در زندگی انعطاف پذیریست که مهم است. من برنامه ریزی نمی کنم و ترجیح می دهم کشف کنم!

جیمز یورک پدر نظریه آشوب

نوبت ابهام زداییست!

با این اوصاف یعنی منظور من این است که باید با توجه به شرایط همواره تغییر پلن بدهیم؟ چون جهان قابل پیش بینی نیست باید خواسته ها و اهداف مان را تغییر دهیم؟ قطعا خیر! منظور من اصلا این نیست! بگذارید یک مثال بزنم :

فرض کنید خواسته شما این است که یک فوتبالیست شوید ، طبق نظریه آشوب در هر لحظه می تواند اتفاقی رخ دهد که شرایط را کاملا دگرگون کند ، حال اگر شما در راه رفتن به تمرین فوتبال اتفاق ناگواری برایتان بیفتد و مشکلی برای پای راستتان ایجاد شود ، آیا کلا فوتبال را کنار می گذارید؟ آیا افسرده می شوید و برای همیشه در لاک خود فرو می روید؟ آیا فکر می کنید شما یک انسان شکست خورده اید؟

در همین زمینه پیشنهاد میکنم حتما مقاله آمبرلی اسنایدر را بخوانید :

بدون پاهایم ، راه بروم ، سوار کاری کنم و بتازم! روایت الهام بخش آمبرلی اسنایدر

یک مثال واقعی وطنی :

زلزله دلخراش سر پل ذهاب را حتما به یاد دارید ، این پدیده طبیعی ناگوار ، دقیقا مثالی واقعی از نظریه آشوب است. تقریبا بیشتر دانش آموزان کنکوری پس از رخ دادن زلزله ، هیچ انعطاف پذیری و پلن B برای خودشان نداشتند. آن ها خودشان را درگیر حواشی و اعتراض به تعویق کنکور سراسری کردند. با این حال در همان جمع عده ای دانش اموز بودند که به گفته خودشان حتی در کانکس درس خواندند و در رشته پزشکی قبول شدند. این فرق کسی است که انعطاف پذیری دارد.

تغییر حرف آرنولد

از نظر من بهتر بود آرنولد در آن جلسه می گفت : باید برای پلن A تان ، پلن های B و C و D و E و… داشته باشید و کاملا انعطاف پذیر باشید.

برای پلن A تان ، پلن های B و C و D و E و… داشته باشید و کاملا انعطاف پذیر باشید.

مهیار اکبری

نتیجه گیری کنیم

طبق تئوری آشوب جهان قابل پیش بینی نیست و در طول زندگی تان با بی نظمی ها و هرج و مرج های عجیب و غریبی رو به رو خواهید شد! بهتر است به جای اینکه در لحظه ی وقوع آن اتفاق ها واکنش نشان دهید ، از همین حالا یک پلن B داشته باشید. داشتن پلن B نه تنها شانه خالی کردن تلقی نمی شود بلکه عین پایبندی به خواسته تان است.

داشتن پلن B نه تنها شانه خالی کردن تلقی نمی شود بلکه عین پایبندی به خواسته تان است.

مهیار اکبری

از شما می خواهم ذهنیتی انعطاف پذیر ایجاد کنید. از همین حالا پلن B خود را بریزید و متعهد شوید که هر اتفاقی در مسیرتان بیفتد ، شما باز هم به سمت خواسته تان یورش خواهید برد…

سخن پایانی

مقاله ای که خواندید ، حاصل چند روز مطالعه و تحقیق ، شب زنده داری و برداشت های شخصی من است! از طریق لینک کوتاه انتهای مقاله ، می توانید آن را با چند نفر به اشتراک بگذارید و دنیا را به جای بهتری برای زندگی تبدیل کنید… مخلص!

مهیار اکبری بنیان گذار یک حس خوب و عضوی از تیم رویایی حس